Kumar Bağımlılığı Hastalığının Tahlili: Yeşilay Danışmanlık Merkezleri (YEDAM)

Kumar bağımlılığı, sadece bireyleri değil, aileleri ve toplumları da derinden etkileyen bir sorun olarak her geçen gün yaygınlaşıyor. Bilhassa sanal kumarın yükselişiyle birlikte bağımlılık oranlarında önemli bir artış gözlemleniyor. Bu bağımlılık, şahısların maddi kayıplara uğramasıyla birlikte aile ilgilerinde bozulmalar, duygusal çöküşler ve toplumsal izolasyon üzere sonuçlar doğuruyor. Yeşilay, bu tehlikeli süreci durdurmak maksadıyla Yeşilay Danışmanlık Merkezlerinde (YEDAM) tamamı bağımlılık alanında çalışan uzman psikolog ve sosyal hizmet uzmanlarından oluşan gruplar ile bağımlı bireylere ve bağımlı bireylerin yakınlarına ücretsiz psikoterapi ve sosyal destek hizmeti veriyor.

Türkiye’nin 81 ili ve KKTC’de olmak üzere toplam 107 YEDAM bulunuyor. YEDAM’a 115 İstişare Hattı üzerinden ulaşılabiliyor. Bağımlı ve bağımlı yakınları, Yeşilay Danışmanlık Merkezinden aldığı dayanakla hayata yine tutunuyor, renklerini tekrar kazanıyorlar. 2015 yılından bu yana hizmet veren YEDAM’larda şu ana kadar gerçekleştirilen görüşme sayısı 316 bin.

Son yıllarda, kumar bağımlılığı sebebiyle Yeşilay Danışmanlık Merkezleri’ne yapılan müracaatlarda önemli bir artış yaşanıyor. YEDAM’a gelen müracaatların %37’si kumar bağımlılığı nedeniyle gerçekleşiyor. Bu oran, unsur bağımlılığı nedeniyle yapılan müracaatlara yakın seyrediyor. Türkiye genelindeki 107 adet Yeşilay Danışmanlık Merkezinin %34’ünde ise kumar bağımlılığı rehabilitasyon süreçlerine dahil olan danışan sayısı, öbür bağımlılık çeşitlerinin önüne geçmiş durumda. Bir öteki kıymetli istatistik ise danışanların %75’inin arkadaşlarında da kumar oynama davranışı görülmesi.

Kumar, bireylerin hem maddi hem de ruhsal sıhhatini olumsuz etkilerken, aile içi alakalarda de derin yaralar açıyor. Meslek ayırt etmeksizin doktor, işçi, asker gibi farklı meslek kümelerindeki bireylerde de kumar bağımlılığı sıkça görülüyor. Bu durum, kumarın toplumun her bölümünü etkileyen önemli bir sorun olduğuna işaret ediyor.

Kumarın Aile ve Toplum Üzerindeki Etkileri

Kumar oynama bozukluğu, maddi zorluklar, aile içi çatışmalar, duygusal çöküşler ve toplumsal bağların zayıflaması üzere olumsuz sonuçlar doğuruyor. 2023 yılında YEDAM’a başvuran bayanların sayısı, 2022’ye kıyasla iki katına çıktı. Bu artış, kumar bağımlılığının sırf erkeklere has olmadığını ve toplumun her kesitini etkilediğini ortaya koyuyor. Ayrıyeten, bağımlılıkla gayret edenlerin %51’i spor bahisleriyle başlayarak, daha sonra casino oyunlarına yöneliyor ve bağımlılıkları derinleşiyor.

Kumar bağımlılığının bir öteki kıymetli noktası, karın süratle karşılanması beklentisi. Öte yandan, kumarda yaşanan maddi kayıplar, onları daha fazla risk almaya itiyor. Uygunlaşmak için harekete geçmekteki gecikmenin kıymetli bir nedeni ise, “ayıp olur” ya da “adı berbat anılır” üzere toplumdaki yaygın önyargılar. Halbuki bağımlılık sorunu yaşayanların en kısa müddette uzman dayanağı alması, düzgünleşme sürecini de hızlandırıyor.

Yeşilay Genel Lideri Doç. Dr. Mehmet Dinç: “YEDAM’larda Türkiye’ye mahsus geliştirdiğimiz bir bağımlılık psikososyal dayanak modeli uyguluyoruz”

Yeşilay Genel Lideri Doç. Dr. Mehmet Dinç, kumar bağımlılığına karşı sundukları tahlilin bireyler ve ailelere yönelik psikoterapi ve toplumsal dayanak hizmeti sunmak olduğunu belirtti. Dinç, “Yıllara dayanan araştırmalar ve pratik tecrübelerle geliştirdiğimiz özel rehabilitasyon prosedürlerimiz, kumarın ruhsal tetikleyicilerine odaklanıyor ve bireylere sağlıklı başa çıkma maharetleri kazandırıyoruz. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) ve Motivasyonel Görüşme Teknikleriyle, kumar oynama isteğiyle nasıl başa çıkılacağını öğretiyoruz.” dedi.

Dinç ayrıyeten, aile terapisinin ehemmiyetine dikkat çekerek, “Kumar bağımlılığı yalnızca bireyi değil, tüm aileyi etkileyen bir meseledir. YEDAM’da sunduğumuz aile terapileri, rehabilitasyon sürecine ailelerin de dahil edilmesi, finansal idare maharetlerinin kazandırılması ve aile içi inancın yine inşa edilmesini içeriyor. Ailelerin bu sürece dahil edilmesi, düzgünleşme oranlarını önemli formda artırıyor.” tabirlerini kullandı.

YEDAM’da Sunulan Dayanaklar ve Terapiler

YEDAM’da kumar bağımlılığıyla çaba eden bireylere ve ailelerine, ücretsiz kişisel ve küme terapileri sunuluyor. 18 oturumdan oluşan ferdi terapiler ve 5 oturumdan oluşan aile küme terapileri, bağımlılıkla çabada güçlü bir dayanak sağlıyor. Küme terapisine katılan bireyler, yalnız olmadıklarını fark ederek rehabilitasyon sürecinde dayanışma ortamı oluşturuyor.

Bir yıllık tertipli ruhsal takviye programını tamamlayan bireylerde, düzgünleşme oranlarında gözle görülür bir artış sağlanıyor. İyileştirilmeyen kumar bağımlılığı, borçlanma, iş kaybı ve yasal meseleler üzere önemli sonuçlar doğurabiliyor. Yeşilay, kumar bağımlılığıyla çaba etmek ve rehabilitasyona erişimi kolaylaştırmak maksadıyla çalışmalarını sürdürmeye devam ediyor. Alanında uzman psikolog ve sosyal hizmet uzmanları, bağımlılıktan kurtulma yolunda bireylere rehberlik ediyor. Ayrıyeten adım adım sağlıklı bir hayat yolunda dayanak veriyor. Doç. Dr. Mehmet Dinç, doğru dayanakla kumar bağımlılığının üstesinden gelmenin mümkün olduğunu vurgulayarak, Yeşilay’ın bu uğraşta bireylerin ve ailelerin yanında olduğunu belirterek, 115 numaralı dayanak sınırından 7 gün 24 saat danışmanlık alabileceklerini tabir etti.

Kamuoyuna Kıymetli Çağrı

Doç. Dr. Mehmet Dinç, aile terapisinin kumar bağımlılığını önlemedeki katkısını şu sözlerle ifade etti: “Bağımlı ve bağımlı yakınları 115 İstişare Hattı’mızı arayarak YEDAM’dan randevu alabilir ve bu hizmetten fiyatsız faydalanabilirler. Aile terapisi, kumar bağımlılığının sırf bireyi değil, tüm aileyi etkilediğini göz önünde bulundurarak tasarlandı. YEDAM’da ailelere sunduğumuz dayanak, kumar oynayan bireyin rehabilitasyon sürecine dahil edilmesi, finansal idare, sonların belirlenmesi ve itimadın yine inşa edilmesi üzere kritik mevzuları içeriyor. Ailelerin bu sürece dahil edilmesi, güzelleşme oranlarını önemli biçimde artırıyor. Kumar bağımlılığı, kişisel bir sorun olmaktan öte, ailevi ve toplumsal bir meseledir. Lakin hakikat dayanakla düzgünleşme mümkündür. Kumar bağımlılığı sorununa yakalanmış kardeşlerimize bu işin tedavisi olduğunu, tahlili olduğunu, yolun sonu olmadığını söz etmek istiyoruz. Birlikte bu sorunu çözelim istiyoruz, biz yanlarındayız, uzman arkadaşlarımız yanlarında. Türkiye’nin her yerinde, bu kardeşlerimizi hayata döndürmek ve sorunlarını çözmek için hizmetlerindeyiz”.

 Kumar Oynama Bozukluğu Dataları (Kaynak: Yeşilay Danışmanlık Merkezleri)

–Başvuru yapan bireylerin yaş ortalaması 34 

-Başvuru yapan bireylerin %97’si erkek

-Başvuru yapan şahısların %53’ü evli

-Başvuru yapanların %85’inin eğitim seviyesi lise ve üzeri 

-Kumar oynama davranışı bireylerde, %67 oranında spor bahisleri oynama ile başlıyor ve yaş ortalaması 21,31 

-Kumar oynama davranışını sürdüren bireylerin, en sık oynadığı kumar çeşidi %51 oranıyla spor bahisleri olurken, ikinci sırada %40 oranıyla casino oyunları yer alıyor.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı